سیکلوهگزانون
(CH2)5CO
CAS:
108-94-1
توضیحات:
سیکلوهگزانون چیست؟
سیکلوهگزانون مایعی بی رنگ با ته رنگی زرد ملایم است که بوی آن تا حدودی به استون شباهت دارد.
سیکلوهگزانون به مقدار ناچیز در آب حل میشود و چگالی آن از آب کمتر است. بخارات سیکلوهگزانون از هوا سنگینتر بوده و دمای اشتعالپذیری پایینی دارد؛ یعنی تقریبا به راحتی مشتعل میشود.
تنفس بخارات سیکلوهگزانون مشکلات تنفسی ایجاد میکند و در صورت تماس مکرر با پوست، باعث ایجاد مشکلات پوستی میشود. این ماده به طور طبیعی در نفت خام وجود دارد و به صورت سنتزی نیز د رصنایع تولید میشود.
سیکلوهگزانون به طور عمده در تولید نایلون 6،6 استفاده میشود. همچنین به عنوان کاتالیزور در تولید انواع رزینها هم استفاده میشود.
سیکلوهگزانون همچنین به طور گسترده به عنوان حلال در صنایع رنگ استفاده میشود؛ زیرا حلالیت بسیار عالی دارد و نرخ سمیت بسیار پایینی دارد. سیکلوهگزانون هم در حلالهای آلی و هم در حلالهای شیمیایی، به خوبی حل میشود.
کاربرد سیکلوهگزانون
سیکلوهگزانون یک حلال شیمیایی کاربردیست که در صنایع مختلف به طور وسیع استفاده میشود. مصرف سیکلوهگزانون تقریباً به طور کامل در تولید نایلون یا مشتقات اکسید شده برای تولید اسید آدیپیک و کاپرولاکتام، که پیش سازهای نایلون 6،6 هستند، مرتبط است، خلاصه میشود.
سایر مشتقات سیکلوهگزانون برای سنتز برخی داروها، رنگها ، علفکشها، سموم دفع آفات، مواد پلاستیکی و مواد شیمیایی لاستیکی استفاده میشوند.
همچنین استفاده از سیکلوهگزانون در تولید مواد افزودنی چسب، سوخت، رنگ و پوشش و مواد شیمیایی آزمایشگاهی، از کاربردهای جانبی این ماده محسوب میشوند.
به علاوه، سیکلوهگزانون یک مادهی ضروری برای تولید علف کشها، آنتی هیستامینها و یک کاتالیزور مهم برای تولید رزین های سنتزی و پلی استر است.
ساختار شیمایی سیکلوهگزانون
در شکل زیر، ساختار شیمیایی حلال سیکلوهگزانون را مشاهده میکنید.

سیکلوهگزانون ترکیب آلی با فرمول (CH2)5CO است. همانطور که در شکل مشخص است، این مولکول از یک مولکول حلقوی شش کربنی به علاوهی یک گروه عاملی کتون تشکیل شده است.
تولید سیکلوهگزانون
روشهای متنوعی برای تولید سیکلوهگزانون موجود است که در این جا به سه مورد از مهمترین آنها اشاره میکنیم:
- هیدروژنه کردن فنول طبق واکنش زیر:
C6H5OH + 2 H2 → (CH2)5CO - اکسیداسیون هوا کاتالیزوری سیکلوهگزان در حضور بلورهای کبالت که روش اصلی در مقیاسهای بزرگ است.
C6H12 + O2 → (CH2)5CO + H2O - هیدروژن گرفتن کاتالیستی از سیکلوهگزانول
C6H11OH → C6H11OH + H2
خصوصیات سیکلوهگزانون
Property | Unit | Method | Value |
Molecular Weight | g/mol | ASTM D6579-11 | 98.15 |
Boiling Point at 760 mmHg | ℃ | ASTM D5399-09 | 155.65 |
Melting Point at 760 mmHg | ℃ | ASTM D5399-09 | -47 |
Flash Point | ℃ | ASTM D93-18 | 44 |
Specific Gravity at 25 ℃ | – | ASTM D854-14 | 0.950 |
Viscosity at 25 ℃ | mPa.s | ASTM D445-18 | 2.02 |
Solubility at 25 ℃ in Water | mg/L | ASTM D2042-15 | 25000 |
Vapor Pressure at 20 ℃ | mmHg | ASTM E1194-17 | 5 |
Density at 25 ℃ | gr/cm3 | ASTM D792-13 | 0.9478 |
Evaporation Rate (n-Butyl Acetate=1.0) | – | ASTM D3539-11 | 0.29 |
مضرات و خطرات سیکلوهگزانون
با وجود نرخ سمیت پایین، تماس با سیکلوهگزانون میتواند مشکلاتی را به وجود بیاورد. استنشاق بخارات آن، گلو و مجاری تنفسی تحریک کرده و ممکن است باعث ایجاد سردرد و حالت تهوع شود. اگر چشم ، بینی یا پوست انسان بیش از حد در معرض این ماده و بخارات آن قرار گیرند، عوارضی مانند خواب آلودگی و بی هوشی را در پی خواهد داشت. همچنین باید از نشت این ماده به داخل آبراهها و مجاری فاضلاب جلوگیری شود.
در هنگام کار با این ماده، به منظور محافظت از پوست و چشمها، همیشه باید از تجهیزات محافظت شخصی مانند عینک، دستکش و روپوش آزمایشگاهی استفاده کنید.
سیکلوهگزانون در دمای محیط، قابلیت اشتعال پذیری دارد و با کوچکترین جرقه آتش میگیرد. به همین دلیل باید در هنگام کار با سیکلوهگزانون شرایط را از حیث آتش و جرقه ایمن نگه دارید.
سیکلوهگزانون باید در یک مکان خنک، خشک و دارای تهویهی مناسب و بدون خطر آتش سوزی نگهداری شود.
قیمت سیکلوهگزانون
انتظار میرود که بازار سیکلوهگزانون به دلیل کاربرد گستردهی آن در چاپ جوهرها، رنگها و لاکها، چسبها، مواد پاک کننده و به عنوان پیش مادهی نایلون، در سالهای آینده رشد قابل توجهی داشته باشد. رشد صنعت نساجی نیز میتواند یکی از عوامل کلی رشد بازار باشد.
افزایش تقاضا برای نایلون در منسوجات، تجهیزات ایمنی شخصی و صنایع الکترونیکی به دلیل مقاومت در برابر حرارت عالی و هدایت کم گرمایی از عوامل اصلی است که میتواند بازار سیکلوهگزانون را بیش از پیش پر رونق میکند. پیش بینی میشود اندازهی بازار جهانی نایلون تا سال 2025 به بیش از 40 میلیارد دلار برسد.